ข้อเท็จจริงเรื่องท่าทีของในหลวง กับความวุ่นวายในรัฐประหารปี 2549 และจุดยืนไม่เห็นด้วยกับนายกฯ พระราชทาน

สืบเนื่องมาจากการรัฐประหารครั้งนี้ เป็นการยึดอำนาจโดยคณะปฏิรูปการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข (คปค.) ซึ่งใช้ชื่อตามระบอบประชาธิปไตยของไทย จึงมีสื่อต่างประเทศนำไปรายงานในลักษณะบิดเบือน เช่น เอพี (Association Press) แปลชื่อ คปค. ว่า “คณะปฏิรูปการปกครองอันมีพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชเป็นประมุข” (“Council of Administrative Reform  with king Bhumibol Adulyadej as head of state”) อินเตอร์เนชั่นแนล เฮรัลด์ ทรีบูน (International Herald Tribune) แปลว่า “คณะปฏิรูปการปกครองอันประกอบด้วยกองทัพและตำรวจได้ยึดอำนาจในพระนามของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช” (“a ‘Council of Administrative Reform’ including the military and the police had siezed power in the name of the King Bhumibol Adulyadej.”) และบางครั้งยังแปลว่า “คณะปฏิรูปการปกครอง ซึ่งมีพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเป็นผู้นำ”

ความสับสนเหล่านี้ส่งผลให้คณะรัฐประหารเปลี่ยนชื่อภาษาอังกฤษ Council for Democratic Reform under Constitutional Monarchy (CDRM) ด้วยการตัด “under Constitutional Monarchy” ออกในเวลาต่อมา

และการที่คณะรัฐประหาร ได้เข้าเฝ้าฯ ในหลวงรัชกาลที่ 9 นั้น สืบเนื่องมาจากวัฒนธรรมประเพณีทางการเมืองการปกครองของไทย ที่คณะรัฐประหารจะทำการขอเข้าเฝ้าฯ เพื่อชี้แจงสถานการณ์เหตุผลความจำเป็นที่ต้องทำการรัฐประหารต่อพระมหากษัตริย์ เพื่อแสดงเจตนาว่าเป็นเพียงการล้มล้างอำนาจบริหารของรัฐบาล ไม่ได้ล้มล้างราชบัลลังก์แต่อย่างใด

ทั้งนี้ หลังการรัฐประหาร ผู้ที่มีอำนาจสูงสุดในประเทศคือ คณะผู้ก่อการรัฐประหารซึ่งมีฐานะกลายเป็น “องค์อธิปัตย์” (ผู้มีอำนาจสูงสุดของรัฐ) ดังจะเห็นได้จากการยกเลิกรัฐธรรมนูญปี 2540 และประกาศใช้รัฐธรรมนูญฉบับชั่วคราว พุทธศักราช 2549 ตามมาด้วยการร่างรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 โดยผู้ร่างส่วนใหญ่มาจากการแต่งตั้งของคณะมนตรีความมั่นคงแห่งชาติ ก่อนจะมีการทำประชามติและได้รับเสียงสนับสนุนจากประชาชนส่วนใหญ่ในเวลาต่อมา

ข้อเท็จจริงอีกประการคือ ท่ามกลางความขัดแย้งทางการเมืองก่อนการรัฐประหาร นายกรัฐมนตรีได้ประกาศยุบสภาและจัดให้มีการเลือกตั้งทั่วไปในวันที่ 2 เมษายน 2549 ส่งผลให้รัฐบาลทักษิณในขณะนั้นอยู่ในสถานะรัฐบาลรักษาการณ์ ช่วงเวลานั้นเอง นักวิชาการ นักหนังสือพิมพ์ ตลอดจนกลุ่มการเมืองต่าง ๆ ได้ออกมาขอนายกรัฐมนตรีพระราชทานมาตรา 7 ซึ่งในหลวงรัชกาลที่ 9 ไม่ทรงเห็นด้วย และมีพระราชดำรัสในวันที่ 25 เมษายน 2549 ความว่า

“ข้าพเจ้ามีความเดือดร้อนมาก ที่เอะอะอะไร ก็ขอพระราชทานนายกฯ พระราชทาน ซึ่งไม่ใช่การปกครองแบบประชาธิปไตย ถ้าไปอ้างมาตรา 7 ของรัฐธรรมนูญ เป็นการอ้างที่ผิด มันอ้างไม่ได้”

จากนั้นในหลวงรัชกาลที่ 9 ทรงมีพระราชดำรัสให้ศาลจัดการปัญหาการเมือง เนื่องจากทรงเห็นว่าในขณะนั้นกลไกของรัฐยังสามารถดำเนินต่อไปได้ ซึ่งต่อมาศาลรัฐธรรมนูญได้ตัดสินให้การเลือกตั้งในวันที่ 2 เมษายน 2549 เป็นโมฆะ เนื่องจากมีการทุจริตในการลงคะแนนเสียง กระทั่งความขัดแย้งต่าง ๆ เริ่มส่อเค้าความรุนแรงจนทำให้เกิดการรัฐประหารขึ้นในที่สุด