ความร่ำรวยล้วนเป็นสิ่งที่มนุษย์ทุกคนใฝ่หา และในโลกใบนี้คุณสามารถไขว่คว้าหาเงินและทรัพย์สมบัติมาได้หลากหลายวิธี บางหนทางสาหัสแล้วแต่ความยากง่าย แต่มีอยู่ทางหนึ่ง ที่เราสามารถร่ำรวยได้โดยที่ไม่ต้องเหนื่อยยาก การลงทุนก็น้อยนิดเมื่อเทียบกับมูลค่าที่ได้มา คนธรรมดาผู้หนึ่งสามารถเป็นเศรษฐีในช่วงข้ามคืนได้ นั่นคือ ‘ล็อตเตอรี’
อย่าอายถ้าคุณยังซื้อล็อตเตอรีอยู่ เพราะใคร ๆ ก็ซื้อมัน ไม่ใช่แค่คนจนหรือคนไม่มีอันจะกิน คนรวยก็ซื้อ คนทั่วโลกก็ซื้อผมเชื่อว่าถ้าดาวอังคารมีล็อตเตอรีขาย ชาวดาวอังคารก็คงต้องซื้อเป็นแน่ จุดกำเนิดของล็อตเตอรีนั้น เท่าที่มีข้อมูลล้วนแล้วแต่เกิดจากการระดมทุน อันนี้พูดถึงล็อตเตอรีที่ถูกกฎหมายนะครับ ไม่ได้รวมถึงหวยย่อยหรือบ่อนจับยีกีใต้ดิน อันนั้นถือเป็นการพนันขันต่อที่ไม่เกิดประโยชน์อะไรแก่สังคมเลย นอกจากตัวบุคคลล้วน ๆ
ในสมัยก่อนเมื่อรัฐหรือประเทศมีเหตุให้ต้องใช้เงินมหาศาล การเก็บจากภาษีอากรอย่างเดียวอาจไม่ทันการณ์ และบางประเทศอาจเก็บไม่ได้จากทุกคน เพราะฉะนั้นจึงต้องหากุศโลบายบางอย่าง ที่จะทำให้คนทุกชนชั้นยินดีที่จะควักเงินออกมาอย่างเต็มใจ วิธีที่แสนชาญฉลาดอย่าง ‘ล็อตเตอรี’ ซึ่งเป็นการล้อเล่นกับความหวัง จึงได้ถือกำเนิดขึ้นบนโลกใบนี้
ตามบันทึกที่พบ ล็อตเตอรีอย่างเป็นทางการที่ (น่าจะ) เป็นหนแรกราว 2,000 ปีก่อนเกิดขึ้นที่ประเทศจีน เพื่อระดมทุนสร้าง ‘กำแพงเมืองจีน’ โดยเป็นลักษณะเป็นการซื้อตั๋วเพื่อรับสิทธิ์การสุ่มแจกรางวัลใหญ่จากทางรัฐบาล ซึ่งมีทั้งเงินทองและอาหาร ลองคิดดูว่าถ้าไม่มีหวยในวันนั้น สิ่งมหัศจรรย์ของโลกอาจลดลงเหลือแค่ 6
ส่วนล็อตเตอรีสมัยใหม่ที่เก่าแก่ที่สุดก็น่าจะเป็น ‘Lotto di Genova’ หวยสัญชาติอิตาลีที่เกิดขึ้นในปี ค.ศ. 1530 จะเห็นได้ว่าในยุโรปมีการจัดทำล็อตเตอรีกันอย่างแพร่หลาย ต้นสายปลายเหตุก็ไม่ต่างกันกับกำแพงเมืองจีนเท่าไหร่ ในเมื่อประเทศต้องการศิวิไลซ์ เงินเป็นสิ่งที่แสนจะจำเป็น เพราะฉะนั้นพวกตึกรามบ้านช่อง หรือสะพานดัง ๆ ส่วนใหญ่ก็มาจากกองทุนแห่งความหวังเหล่านี้นั่นแล
ฟากยุโรปผ่านไปแล้ว ฝั่งอเมริกาก็มีล็อตเตอรีเช่นกัน แต่จุดกำเนิดต่างกันนิดหน่อยเพราะไม่ได้เกิดจากความรุ่งเรือง แต่เป็นการระดมทุนสนับสนุนสงคราม โดยเกิดขึ้นที่นิวแฮมป์เชียร์ในปี ค.ศ. 1964 ส่วนคู่กรณีที่อยากเอาเงินไปซื้อกระสุนเพื่อถล่มก็คืออังกฤษ คู่แค้นแสนรักจากยุโรปนั่นเอง
อันนั้นนับจากการระดมทุนของรัฐบาลสหรัฐ แต่อเมริกันชนนั้นรู้จักล็อตเตอรีมาก่อนหน้านั้นแล้วครับ เพราะมันถูกจัดจั้งขึ้นโดยเอกชนที่ลุยเซียนา ปี ค.ศ. 1868 โน่นแน่ะ กิจการเขาก็รุ่งเรืองเป็นดีนักหนาแต่สุดท้ายก็โดนข้อหาฉ้อโกงและสินบน ตรงนี้ไม่แปลก เพราะมีเงินมหาศาลเป็นหัวเชื้อ แต่แปลกใจที่รัฐบาลปล่อยให้มีธุรกิจแบบนี้ได้อย่างไรมากกว่า
คิดว่าก็น่าจะฉุกคิดกันได้ครับ เพราะในช่วงต้นศตวรรษที่ 19 ล็อตเตอรีกลายเป็นสิ่งต้องห้ามในหลาย ๆ ประเทศ เพราะมันกลายเป็นศูนย์รวมการหลอกลวงประชาชน และกลายเป็นแหล่งพนันที่น่ากลัว
ถ้าถามว่าผู้คนรู้หรือไม่ว่าล็อตเตอรีเป็นหลุมดูดเงินชั้นยอด คนมีสีมีอิทธิพลควบคุมมัน หรือรู้ทั้งรู้ว่ามันเป็นการมอมเมา แต่สุดท้ายก็ยังซื้อหาอยู่ ไม่ว่าจะผิดหวังเป็นสิบเป็นร้อยหน เมื่อเจออีกครั้งก็ยังซื้อ เพราะพวกเขาอยากระดมทุนช่วยชาติอย่างที่รัฐบาลบอกหรือ? ก็อาจจะตอบแบบนั้น แต่พูดก็พูดเถอะ สิ่งที่อยู่เหนือเหตุผลหมื่นแสนก็คือ ฉันอยากถูกรางวัลมากกว่า
บันทึกรางวัลล็อตเตอรีที่สูงที่สุดในประวัติศาสตร์เกิดขึ้นในปี ค.ศ. 2016 ที่สหรัฐอเมริกา เป็นจำนวนเงินทั้งสิ้น 1.6 พันล้านเหรียญ!! โดยผู้โชคดีมาจาก 3 รัฐคือแคลิฟอร์เนีย, ฟลอริดา และ เทนเนสซี รายการมหาโชคนี้มีชื่อว่า Powerball ซึ่งไม่ได้มีทุกรัฐ เพราะในอเมริกานั้นบางรัฐ ล็อตเตอรีก็ไม่ได้เป็นสิ่งที่ถูกกฎหมาย นี่คือนอกจากจะต้องมีโชคแล้ว ก็ต้องอยู่ถูกที่อีกต่างหาก
จากการคำนวณของผู้เชี่ยวชาญ การถูกรางวัลใหญ่ของล็อตเตอรีนั้นยากยิ่งกว่าหาเข็มที่สนแล้วด้วยด้ายสีแดงที่จมอยู่ในมหาสมุทร เพราะโอกาสนั้นน้อยขนาด 1 ในล้าน หรือ 1 ในพันล้าน! (แต่สำหรับผมโอกาสมันคือ 1 ต่อ 1 เพราะมีแค่ถูกกับไม่ถูก)
ทีนี้มาดูล็อตเตอรีในประเทศไทยกันบ้าง มีบันทึกที่เป็นทางการว่าจุดเริ่มต้นของล็อตเตอรีนั้นเกิดขึ้นในปี พ.ศ. 2417 โดยรัชกาลที่ 5 ได้พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้กรมทหารมหาดเล็กออกล็อตเตอรีเป็นครั้งแรก ซึ่งทรงทำตามแบบแผนยุโรป โดยมีนายเฮนรี อาล บาสเตอร์ หรือครูอาลบาสเตอร์เป็นโปรเจกท์เมเนเจอร์
สำหรับคนไทยก็นับว่ามีจิตสาธารณะสูง เพราะเมื่อปี พ.ศ. 2562 ได้มีรายงานว่านำส่งเงินรายได้เข้ารัฐเพื่อพัฒนาประเทศมากเป็นประวัติการณ์ถึง 41,916 ล้านบาทผ่านทางสลากกินแบ่ง อันนี้ขอชื่นชม
ล่วงเลยมา 149 ปีแล้ว หากคิดเป็นงวดก็ราว 3,500 กว่างวดรางวัล อยากถามจากใจจริงว่า คุณถูกหวยมาแล้วกี่ครั้ง และถูกรางวัลสูงสุดที่กี่บาท ส่วนของผมอย่าให้ตอบเลยครับ การไม่ถูกหวยนั้นจงดีใจสองอย่าง หนึ่งคือเราเป็นคนหมู่มาก และสอง
เราได้ช่วยเหลือประเทศให้พัฒนาไปด้วยกัน
