การต่อไปภายหน้า การศึกสงครามข้างญวนข้างพม่าก็เห็นจะไม่มีแล้ว จะมีอยู่ก็แต่ข้างพวกฝรั่งให้ระวังให้ดี อย่าให้เสียทีแก่เขาได้…

“การต่อไปภายหน้า การศึกสงครามข้างญวนข้างพม่าก็เห็นจะไม่มีแล้ว จะมีอยู่ก็แต่ข้างพวกฝรั่งให้ระวังให้ดี อย่าให้เสียทีแก่เขาได้ การงานสิ่งใดของเขาที่ดีควรจะเรียนร่ำเอาไว้ก็เอาอย่างเขาแต่อย่าให้นับถือเลื่อมใสไปทีเดียว”

พระราชดำรัสก่อนสวรรคต 171 ปีก่อนของ พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3

ในรัชสมัยของพระองค์เป็นช่วงที่สยามเริ่มมีการติดต่อค้าขายกับต่างชาติ และนับเป็นช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อของการเปลี่ยนแปลง จากการขยายลัทธิจักรวรรดินิยมของชาติตะวันตก

พระราชดำรัสข้างต้นได้สะท้อนให้เห็นถึงพระวิสัยทัศน์อันกว้างไกลของพระองค์ ที่ทรงคาดการณ์ความเป็นไปของบ้านเมืองและของโลก รวมถึงปัญหาที่อาจจะเกิดขึ้นต่อไปในภายภาคหน้าได้อย่างแม่นยำ และแม้เวลาจะล่วงเลยมาถึง 171 ปี พระบรมราโชวาทของพระองค์ก็ยังคงทันสมัย และเป็นสิ่งเตือนใจ เตือนความคิดของคนไทยได้ตลอดเวลา