เอกสารสหรัฐฯ ยันชัด รัชกาลที่ 9 ไม่เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์ 6 ตุลาคม 2519

เอกสารของ D L Cole นี้ เป็นเพียงบทสนทนาที่เล่าลือต่อ ๆ กันมา ซึ่งขัดแย้งกับหลักฐานที่อ้างอิงอยู่ในหนังสือ “บันทึกการปฏิวัติ 1-3 เมษายน 2524 กับข้าพเจ้า” ของศาสตราจารย์ บุญชนะ อัตถากร โดยได้บันทึกบทสนทนาระหว่างพลเรือเอก สงัด ชะลออยู่ กับ นายธานินทร์ กรัยวิเชียร ระบุไว้ว่า

นาย ธานินทร์ กรัยวิเชียร ไม่เคยมีโอกาสได้เข้าเฝ้าในหลวงรัชกาลที่ 9 มาก่อนเลย

และจากคำพูดของพลเรือเอก สงัด ชะลออยู่ ได้ความว่า ก่อนหน้าเหตุการณ์ 6 ตุลาคม มีทหารกลุ่มหนึ่งวางแผนที่จะทำการปฏิวัติ ดังนั้นพลเรือเอก สงัด จึงได้เข้าเฝ้าและกราบทูลในหลวงว่า จะทำการปฏิวัติเสียก่อน แต่ในหลวงทรงรับสั่งชัดเจนว่า “ไม่เห็นด้วย” กับการปฏิวัติใด ๆ มาตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2519

ซึ่งปรากฏว่า คำกล่าวของพลเรือเอก สงัด ชะลออยู่ ตรงกับรายงานของสถานทูตสหรัฐอเมริกา ที่ส่งไปยังกรุงวอชิงตัน เมื่อวันที่ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2519 เป็นการวิเคราะห์สถานการณ์ของสหรัฐอเมริกาต่อเหตุการณ์ในประเทศไทย โดยสหรัฐฯ ระบุว่า เหตุการณ์ 6 ตุลาคม 2519 ไม่ควรจะเกิดขึ้น ด้วยเหตุผลดังนี้

1. ผู้บัญชาการเหล่าทัพในขณะนั้น ต่างทราบข่าวมานานแล้วว่า จะมีการปฏิวัติเกิดขึ้นโดยทหารอีกกลุ่มหนึ่ง จึงได้เตรียมพร้อมรับมือตลอดเวลา
2. ในหลวงรัชกาลที่ 9 ทรงแสดงพระประสงค์อย่างชัดเจน มาตั้งแต่เดือน กุมภาพันธ์ 2519 ว่า พระองค์ไม่ต้องการให้เกิดการปฏิวัติ ไม่ว่าจากฝ่ายใดก็แล้วแต่
3. ผู้นำทางทหารทุกฝ่ายต่างมีความเห็นตรงกันว่า ในช่วงนั้นถือเป็นยุคสิ้นสุดอำนาจของจอมพลถนอม กิตติขจร แล้ว อีกทั้งการปฏิวัติจะทำให้เกิดการสูญเสีย และลุกลามจนไม่สามารถควบคุมสถานการณ์ได้
4. ก่อนหน้านั้น ผู้นำนักศึกษาและแรงงานเริ่มยุติการชุมนุม และบางส่วนถูกจับกุมตัว อีกทั้งยังมีนักศึกษาจำนวนมากตระหนักได้ว่า มีการคุกคามพระราชวงศ์เกิดขึ้นจริง จึงเตรียมถอนตัวจากการชุมนุม หากแต่เกิดการปะทะขึ้นอย่างกะทันหันเสียก่อน

ดังนั้นทางสหรัฐฯ จึงสรุปว่า การทำรัฐประหารในครั้งนั้น จำเป็นต้องเกิดขึ้นเพื่อควบคุมสถานการณ์การปะทะกันระหว่างนักศึกษาและฝ่ายรัฐบาล มิได้เกิดจากการสั่งการของพระมหากษัตริย์แต่ประการใด